Tavepong Pratoomwong là nhiếp ảnh gia đường phố từng đoạt giải thưởng và đang hoạt động tại Thái Lan. Anh đã giới thiệu bộ sưu tập tác phẩm đa dạng gồm những bức ảnh ấn tượng của mình tại nhiều nơi trên thế giới. Thế nhưng, khi đại dịch ập đến, ngay cả những nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp với kỹ năng và óc sáng tạo phong phú như Tavepong cũng gặp khó khăn trong việc rèn giũa khả năng của mình. Dù vậy, anh đã tìm ra những góc nhìn mới mang đến cho anh động lực để tiếp tục khai thác khả năng sáng tạo của mình và thậm chí còn theo đuổi các phong cách nhiếp ảnh mới. Những điều này giúp anh không ngừng phát triển trong nghề nhiếp ảnh.

Anh mô tả phong cách của mình như thế nào?

Nhiều người nhận ra và nhớ đến tác phẩm của tôi vốn đều biết đến tôi từ nhiếp ảnh đường phố. Đối với tôi, nhiếp ảnh đường phố ghi lại cả những điều bình dị lẫn thú vị ở nơi công cộng. Chủ đề có thể là bất cứ thứ gì ở ngoài trời, như con người, động vật và đồ vật, mà không cần sắp đặt bối cảnh. Công việc của tôi cũng không quá phức tạp. Tôi chỉ cần rời nhà, đi đến bất cứ nơi nào tôi thích, vào bất kỳ ngày nào. Tôi có thể đi đến bất cứ địa điểm công cộng nào, như bãi biển, trung tâm thương mại hoặc chợ đồ tươi sống, rồi bắt đầu chụp những bức ảnh thú vị.

Mỗi nhiếp ảnh gia đường phố lại có một phong cách riêng. Về phần tôi, phong cách của tôi là biến những đồ vật hoặc tình huống bình dị thường ngày thành điều gì đó đặc biệt thông qua cách phối cảnh và bố cục. Trong đó, việc nhấn nút chụp đúng khoảnh khắc là yếu tố vô cùng quan trọng. Hầu hết các bức ảnh của tôi đều kết hợp nét hài hước và tính siêu thực.

Anh đã làm như thế nào để từ một nhiếp ảnh gia nghiệp dư trở thành nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp nổi tiếng? Anh có thể chia sẻ với chúng tôi câu chuyện của mình được không?

Thật tình mà nói, tôi luôn tự nhủ mình vẫn chỉ là một người mới và tôi chụp ảnh đường phố vì sở thích hơn là vì công việc. Hai, ba năm qua, tôi đã nhận các dự án thương mại và dự án hợp tác với nhiều nhãn hàng, đòi hỏi tôi phải chuyên nghiệp hơn. Khi nỗ lực vì sở thích của mình, tôi cũng không mong nhận lại được điều gì nên đây là một phần thưởng khiến tôi thấy khá phấn khích.

Mặc dù xem nhiếp ảnh là sở thích nhưng tôi theo đuổi bộ môn này một cách nghiêm túc. Tôi đã phát triển từ một người nghiệp dư thành nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp nhờ sự quyết tâm và chuyên tâm với nghề. Mỗi khi ra đường, tôi luôn đảm bảo rằng mình sẽ cố gắng hết sức để ghi lại được những bức ảnh đường phố ấn tượng nhất.

Anh nghĩ gì về cách phối cảnh và địa điểm trong nhiếp ảnh đường phố? Yếu tố nào quan trọng hơn và tại sao?

Tôi nghĩ địa điểm cũng quan trọng không kém con người. Nhiếp ảnh đường phố tập trung vào việc làm nổi bật tính sáng tạo của địa điểm và con người ở đó, cũng như làm sao để kết hợp hài hòa hai yếu tố này. Nếu gặp được địa điểm phù hợp, tôi cũng thích chụp lại nơi đó. Tôi thích địa điểm rõ ràng và không rườm rà, có không gian rộng rãi để tôi có thể xếp thêm các lớp vào giữa chủ thể và phông nền nhằm tạo ra kết quả thú vị hơn.

Anh đã ngang dọc khắp Bangkok vô số lần vì công việc? Anh suy nghĩ gì về thành phố này sau 6 năm rong ruổi nơi đây?

Tôi đã chứng kiến vô số tình huống ở Bangkok, từ những việc bình dị trong ngày thường, cho đến các dịp lễ kỷ niệm toàn quốc như lễ tang của Vua Rama IX. Nhưng tôi khá chắc là vẫn còn rất nhiều nơi mà tôi chưa từng đến. Tôi có rất nhiều kỷ niệm đẹp ở Bangkok nhưng hiện tại, tôi muốn khám phá các tỉnh thành khác hơn.

Nhiếp ảnh đường phố phát triển mạnh ở không gian công cộng. Vậy lĩnh vực này đã bị ảnh hưởng như thế nào trong hai năm qua?

Hoạt động nhiếp ảnh đường phố của tôi đã bị ảnh hưởng rất nhiều. Một trong những yếu tố quan trọng nhất của nhiếp ảnh đường phố là quá trình dấn thân vào các địa điểm công cộng để chụp ảnh. Thật khó để làm điều này trong hai năm vừa qua, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của đại dịch, khi mà rất nhiều thành phố trên khắp thế giới bị phong tỏa. Tất nhiên, phản ứng tức thì của hầu hết các nhiếp ảnh gia đường phố là ở nhà để tự bảo vệ mình trước tiên. Rất ít người dám ra ngoài chụp ảnh ở nơi công cộng. Tôi nhận thấy các nhiếp ảnh gia đường phố chụp ít ảnh hơn hẳn. Các thể loại nhiếp ảnh khác, như chụp phong cảnh hay chân dung, cũng bị ảnh hưởng.

Anh đã tìm thấy con đường mới nào trong thời gian này?

Thay vì chụp ảnh đường phố, tôi chụp ảnh trong nhà mình, nhờ đó tôi có một cách nhìn mới về không gian của chính mình. Tôi đã rất ngạc nhiên trước những điều thú vị mà mình từng bỏ lỡ. Là một nhiếp ảnh gia đường phố nên trước đây tôi tự giới hạn nơi làm việc của mình là ở không gian công cộng. Giờ đây, tôi nhận ra rằng tôi đã hạn chế sự sáng tạo của mình rất nhiều mà không hề hay biết. Nếu nhiếp ảnh đường phố là một cái hồ thì nhiếp ảnh là đại dương bao la. Như vậy nghĩa là nếu có thể phá bỏ rào cản trong phương pháp tiếp cận nhiếp ảnh quen thuộc của mình, tôi sẽ tìm ra nhiều cách khác để sáng tạo ngay trong những hạn chế của đại dịch.

Tôi bắt đầu chụp chú mèo của mình ở nhà và cứ thế chụp tạo ra cả một bộ ảnh. Tôi cũng thử sử dụng ống kính tele và khám phá lĩnh vực nhiếp ảnh ý niệm.

Thật tốt vì anh đã tìm thấy một cách nhìn mới về ngôi nhà của mình. Và bộ ảnh về mèo đúng là một dự án rất thú vị. Điều này có giúp khơi dậy tính sáng tạo trong anh không?

Bình thường, tôi chụp ảnh chú mèo của mình bằng phương pháp chụp thú cưng thông thường. Còn đối với dự án này, tôi muốn thử chụp mèo theo phong cách chụp ảnh đường phố mà tôi thành thạo. Tôi cũng muốn tạo nét hài hước và đưa tính siêu thực vào ngôi nhà của mình. Để làm điều này, tôi sử dụng ống kính góc rộng hơn và tăng F-stop để kiểm soát độ sâu trường ảnh nhằm tạo ra yếu tố đánh lừa thị giác trong các bức ảnh. Tính năng Lấy nét tự động theo mắt trong thời gian thực cũng giúp tôi rất nhiều khi tôi muốn khóa nét vào chú mèo của mình. Nhiếp ảnh sáng tạo cũng không khác nhiều so với phong cách nhiếp ảnh đường phố quen thuộc của tôi. Điểm khác biệt duy nhất là bạn không cần thiết phải tới nơi công cộng để chụp phong cách nhiếp ảnh này.

Điều tôi thích nhất khi chụp ảnh chú mèo của mình là hầu như tôi không thể đoán trước được hành vi của nó. Đúng là trong nhiều bức ảnh của dự án, tôi đã đặt chú mèo vào vị trí đã định rồi chụp ra bức ảnh mà tôi mong muốn. Mục đích của việc này là tạo ra sự trùng khớp với vật thể xung quanh, ví dụ như bức ảnh con mèo nằm cạnh chân của con gái tôi. Tuy nhiên, nhiều bức ảnh ra đời khi tôi quan sát hành vi tự nhiên của con mèo. Và nhiều bức ảnh không hề được chuẩn bị sẵn bối cảnh, chẳng hạn như bức ảnh những con mèo ngủ bên cửa sổ và bóng của chúng nối liền với mấy chiếc giày ở bên ngoài ngôi nhà. Tôi thích quan sát con mèo của tôi và những đồ vật khác trong nhà. Bình thường, tôi sẽ không bao giờ nhận ra những góc nhìn thú vị này dù đã sống trong ngôi nhà này nhiều năm.

Hãy nói về trải nghiệm của anh với nhiếp ảnh ý niệm, một thể loại đòi hỏi tính sáng tạo cao. Anh đã lấy cảm hứng từ đâu để tạo ra các ý niệm của mình?

Nhiếp ảnh ý niệm thường đến từ mong muốn truyền tải một điều gì đó thông qua nghệ thuật nhiếp ảnh. Mong muốn đó có thể bắt nguồn từ sự bất mãn của nhiếp ảnh gia đối với một số vấn đề xã hội, kinh tế hoặc chính trị, cũng có thể đến từ cảm xúc của nhiếp ảnh gia. Như vậy nghĩa là nhiếp ảnh gia ít nhiều phải có khả năng bộc lộ sự suy ngẫm bên trong của mình.

Với tôi, các tác phẩm ý niệm là cách để truyền tải nhanh chóng thông điệp của mình đến người xem. Nếu bạn có ý tưởng nào đó, bạn có thể chỉ cần sắp đặt mọi thứ, từ dựng cảnh, chọn người mẫu và thậm chí sử dụng đồ họa máy tính để hiện thực hóa tầm nhìn của bạn.

Tôi thấy rằng nếu bạn dành đủ thời gian để suy ngẫm về một ý tưởng mà mình muốn thể hiện thì khi đến thời điểm thích hợp, ý tưởng cụ thể sẽ tự đến với bạn. Về phần mình, tôi thường nảy ra ý tưởng mới khi đang thư giãn, như lúc đang tắm chẳng hạn. Những ý tưởng hay thường đến một cách tự nhiên, không cần ta phải vắt óc suy nghĩ. Tuy nhiên, một điều quan trọng nữa là bạn phải chú tâm vào những ý tưởng rời rạc của mình trong một thời gian dài. Hãy hình dung như khi bạn múc một cốc nước sông đục ngầu lên. Nếu bạn để yên cốc nước ở một chỗ, nước sẽ dần trong trở lại sau khi tất cả chất cặn lắng xuống đáy cốc.

Anh đã thử một điều mới mẻ là sử dụng ống kính tele. Anh bắt đầu hành trình với thiết bị này như thế nào? Anh thường sử dụng ống kính tele để chụp những thể loại gì?

Tôi bắt đầu khám phá ống kính tele vì đại dịch xảy ra. Sau khi các hạn chế liên quan đến đại dịch được nới lỏng và mọi người bắt đầu ra ngoài trở lại, tôi muốn quay lại chụp ảnh nơi công cộng như trước. Tuy nhiên, tôi vẫn rất thận trọng và không chắc liệu những người tôi chụp có nhiễm vi rút hay không. Với ống kính tele, tôi có thể giữ khoảng cách với họ. Nhờ đó, tôi cảm thấy an toàn hơn so với khi phải đến gần mọi người vì đang sử dụng các ống kính góc rộng hơn như ống kính 24mm hay 35mm.

Tôi thường sử dụng ống kính tele để chụp ảnh đường phố trong những cảnh mà tôi muốn kéo tiền cảnh và hậu cảnh lại gần nhau hơn để đặt mọi thứ vào vị trí khớp với nhau. Bức ảnh mới nhất mà tôi chụp bằng ống kính tele là hình ảnh trông như thể một đứa trẻ đang dùng mặt trời làm quả bóng.

Chắc hẳn nhiếp ảnh gia nào cũng gặp phải tình trạng bí ý tưởng trong thời kỳ đại dịch. Là nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, anh đã làm thế nào để liên tục trau dồi kỹ năng của mình?

Hai năm qua, tôi đã học được rằng những thách thức trong sáng tạo là điều không tránh khỏi. Chắc hẳn mọi người đều hiểu rằng làm việc trong không gian hạn hẹp khi đại dịch diễn ra sẽ khó khăn hơn khi chụp ảnh ngoài trời. Nhưng tôi luôn tin chắc rằng có thay đổi địa điểm hay không thì chúng ta vẫn có thể tạo ra tác phẩm tốt. Mấu chốt là cách bạn thay đổi quan điểm và thái độ của mình đối với mọi vật xung quanh. Nếu có góc nhìn nhạy bén, bạn có thể tạo ra tác phẩm tuyệt vời dù không gian có hạn chế đến đâu. Rào cản tinh thần thường là điều do chính bạn tự dựng nên. Về phần mình, tôi đã phải khám phá những phương pháp mới để thách thức các quan niệm và ranh giới vốn có của mình, cũng chính là những yếu tố thể hiện phong cách điển hình của tôi trước đây.

Để trau dồi kỹ năng, tôi luôn mang theo máy ảnh mỗi khi có thể và chụp ảnh đều đặn ngay cả khi bối cảnh không có gì thú vị. Thế nhưng, khi có điều gì đó khiến tôi rung động, dù là ánh sáng, màu sắc hay tính cách của con người, tôi chắc chắn sẽ không bỏ lỡ cơ hội ấy. Những khoảnh khắc vàng thường xuất hiện trong tích tắc và có thể biến một khung cảnh rất đỗi bình dị trở thành hình ảnh đáng nhớ. Có một câu nói mà tôi rất thích: “Bạn chắc chắn sẽ bỏ lỡ những cảnh mà bạn không giơ máy lên chụp lại”. Đây là cách tôi trau dồi kỹ năng của mình.

Rất nhiều nhiếp ảnh gia mới và trẻ tuổi ngưỡng mộ anh cũng như các tác phẩm của anh. Để giúp những người yêu thích chụp ảnh và các nhiếp ảnh gia đầy khao khát cải thiện kỹ năng, anh sẽ chia sẻ với họ những kỹ thuật nào mà anh đã tự học?

Gần đây, tôi đã hợp tác với Sony Thái Lan trong một chiến dịch có tên là Nhiếp ảnh gia đường phố Sony. Chiến dịch này quy tụ những ý tưởng và hoạt động hậu trường của các nhiếp ảnh gia đường phố tại Thái Lan. Dự án gồm các cuộc phỏng vấn, ảnh chụp và video clip để truyền cảm hứng và lan tỏa hiểu biết về nghệ thuật nhiếp ảnh đường phố đến với giới trẻ. Sau khi chúng tôi hoàn thành chiến dịch đầu tiên, tôi đã gặp gỡ nhiều nhiếp ảnh gia trẻ tuổi, vừa mới bắt đầu khám phá nhiếp ảnh đường phố sau khi đọc các bài phỏng vấn của những người đi trước. Những nhiếp ảnh gia trẻ tuổi này đã luyện tập chụp ảnh đường phố và cho ra đời các tác phẩm xuất sắc. Do đó, tôi đã phỏng vấn họ trong giai đoạn thứ hai của chiến dịch và hy vọng rằng những cuộc phỏng vấn như vậy sẽ tiếp tục lan tỏa và truyền cảm hứng cho các thế hệ tương lai.

Các nhiếp ảnh gia mới vào nghề cần xem và lấy cảm hứng từ những tác phẩm đa dạng. Bạn có thể dành thời gian nghiên cứu nhiều phong cách khác nhag trên các trang web có những bức ảnh thú vị. Từ đó, bạn sẽ tìm ra được phong cách yêu thích và phù hợp với bản thân.

Nhiều nhiếp ảnh gia không biết họ thực sự thích phong cách nào và điều đó khiến họ không thể phát huy toàn bộ tiềm năng của mình. Đúng là nhiều người chỉ muốn cảm nhận cảm giác hạnh phúc khi nhấn nút chụp và tận hưởng niềm vui chụp ảnh. Nhưng sẽ tuyệt vời hơn nữa nếu bạn tìm thấy phong cách phù hợp với mình, cho phép bạn thể hiện bản thân một cách chân thực nhất. Bạn có thể trau dồi kỹ năng của mình theo phong cách đó cho đến khi tạo ra được những tác phẩm phản ánh con người bạn và khiến bạn tự hào.

Anh mong chờ điều gì sau khi đại dịch kết thúc?

Tôi tin rằng thời kỳ đen tối nhất sắp qua. Tôi nghĩ có một điều quan trọng mà các nhiếp ảnh gia cần lưu ý, đó là không được để máy ảnh của họ ở yên trong hộp quá lâu. Đã đến lúc phải lấy máy ảnh ra, làm quen lại và sẵn sàng bước ra ngoài để chụp ảnh thế giới trở lại.